National
વધુ ત્રણ વર્ષ કામ કરવાનું ચાલુ રાખશે ફાસ્ટ ટ્રેક સ્પેશિયલ કોર્ટ, કેબિનેટે રૂ. 1952 કરોડના ખર્ચ સાથે નિર્ણયને આપી મંજૂરી
જાતીય સતામણી જેવા તમામ કેસોમાં લોકોને ઝડપી ન્યાય આપવાના ખ્યાલ પર આધારિત ફાસ્ટ ટ્રેક વિશેષ અદાલતો આગામી ત્રણ વર્ષ સુધી કાર્યરત રહેશે. કેન્દ્રીય કેબિનેટે આ નિર્ણયને મંજૂરી આપી દીધી છે. દિલ્હીના બહુચર્ચિત નિર્ભયા ગેંગ રેપ કેસ પછી ક્રિમિનલ જસ્ટિસ (સુધારા) કાયદો 2018 માં પસાર કરવામાં આવ્યો હતો.
આ પછી કેન્દ્ર સરકારે 1023 ફાસ્ટ ટ્રેક સ્પેશિયલ કોર્ટની રચના કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. તેમાંથી, 31 રાજ્યોમાં 389 અદાલતો ખાસ કરીને બાળકોને જાતીય શોષણથી બચાવવા માટે રચાયેલ POCSO કાયદા સાથે સંબંધિત કેસોની સુનાવણી માટે સ્થાપિત કરવામાં આવી છે. આ યોજના 2019 માં ગાંધી જયંતિના અવસર પર એક વર્ષ માટે શરૂ કરવામાં આવી હતી, જે બાદમાં આ વર્ષે 31 માર્ચ સુધી બે વર્ષ માટે લંબાવવામાં આવી હતી. જોકે, એ પણ હકીકત છે કે કેન્દ્ર સરકારના તમામ પ્રયાસો છતાં 1023 કોર્ટમાંથી માત્ર 754 જ કાર્યરત છે.
કેન્દ્રનો હિસ્સો નિર્ભયા ફંડમાંથી આપવામાં આવશે
તે રાજ્યોની બેદરકારીને કારણે છે કે તેઓ વિશેષ અદાલતોના મામલામાં અપેક્ષા મુજબ એટલી સક્રિયતા દાખવી શક્યા નથી. ઘણા રાજ્યોએ કેન્દ્રને આવી વિશેષ અદાલતો બનાવવાનું વચન આપ્યું છે, પરંતુ મોટાભાગના રાજ્યો તેને કાર્યરત કરી શક્યા નથી. મંગળવારે કેન્દ્રીય કેબિનેટ દ્વારા આ અદાલતોને ત્રણ વર્ષનું વિસ્તરણ આપવાના નિર્ણય પર રૂ. 1952.23 કરોડનો ખર્ચ થશે.
જેમાં કેન્દ્ર સરકાર 1207.24 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરશે જ્યારે રાજ્યોનો ફાળો 744.99 કરોડ રૂપિયા રહેશે. કેન્દ્રનો હિસ્સો નિર્ભયા ફંડમાંથી આપવામાં આવશે. કેન્દ્ર સરકારે એક નિવેદનમાં કહ્યું કે ત્રીસ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ આ યોજનામાં ભાગ લીધો છે.
761 ફાસ્ટટ્રેક વિશેષ અદાલતો કાર્યરત છે
આના કારણે 761 ફાસ્ટટ્રેક વિશેષ અદાલતો કાર્યરત થઈ છે, જેમાંથી 414 વિશિષ્ટ પાસકો અદાલતો છે. આ અદાલતો દ્વારા 195000 કેસોનો નિકાલ કરવામાં આવ્યો છે. ફાસ્ટ ટ્રેક સ્પેશિયલ કોર્ટની કલ્પના એ દૃષ્ટિએ કરવામાં આવી છે કે તેમાંથી પ્રત્યેક દર વર્ષે 65 થી 165 કેસોનો નિર્ણય કરશે. આવી જ એક કોર્ટનો વાર્ષિક ખર્ચ લગભગ 75 લાખ રૂપિયા થાય છે. તેમાં સામાન્ય રીતે એક ન્યાયિક અધિકારી અને સાત સહાયક કર્મચારીઓ હોય છે.