National
બંગાળની ખાડીમાંથી પસાર થઈ રહેલું આ ચક્રવાત ભારત માટે કેટલું ખતરનાક છે, જાણો કેવી રીતે પડ્યું તેનું નામ, શું છે તેનો અર્થ?
ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) સતત કેટલાક દિવસોથી પશ્ચિમ બંગાળના ખરાબ હવામાનને લઈને ચેતવણી આપી રહ્યું છે. હવે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે બંગાળના દક્ષિણ પૂર્વમાં લો પ્રેશરનું ક્ષેત્ર બન્યું છે. ‘મોકા’ નામનું ચક્રવાત ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. તેની સૌથી વધુ અસર પશ્ચિમ બંગાળ અને ઓડિશામાં થશે, જ્યાં આ અંગે પહેલાથી જ એલર્ટ જારી કરવામાં આવ્યું છે.
મોકા ચક્રવાત શક્તિશાળી હોવાનું કહેવાય છે. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, બિહાર, ઝારખંડ અને પૂર્વી ઉત્તર પ્રદેશ પર પણ તેની અસર પડશે. આ દરમિયાન ભારે વરસાદ અને ભારે પવન ફૂંકાશે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઊભો થાય છે કે આ ચક્રવાતનું નામ મોકા કેવી રીતે પડ્યું અને તે કેટલું ખતરનાક બની શકે છે.
‘મોકા’ નામ કેવી રીતે પડ્યું?
તમને જણાવી દઈએ કે, આ શક્તિશાળી તોફાનને મધ્ય પૂર્વ એશિયાના દેશ યમન દ્વારા ‘મોકા’ નામ આપવામાં આવ્યું છે. મોકા યમનનું એક શહેર છે, જેને મોખા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ શહેર કોફીના વેપાર માટે જાણીતું છે. ‘મોકા કોફી’નું નામ પણ આના પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું.
ચક્રવાતના નામ કોણ આપે છે?
યુનાઈટેડ નેશન્સ ઈકોનોમિક એન્ડ સોશિયલ કમિશન ફોર એશિયા એન્ડ ધ પેસિફિક (ESCAP) પેનલના 13 સભ્ય દેશો તોફાનો ના નામ પાડે છે. જેમાં ભારત, બાંગ્લાદેશ, મ્યાનમાર, પાકિસ્તાન, માલદીવ, ઓમાન, શ્રીલંકા, થાઈલેન્ડ, ઈરાન, કતાર, સાઉદી અરેબિયા, સંયુક્ત આરબ અમીરાત અને યમન સામેલ છે. આ પ્રદેશમાં ઉદ્દભવેલા ચક્રવાતના જૂથ નામકરણમાં સામેલ દેશોને મૂળાક્ષરો પ્રમાણે નામ આપવામાં આવ્યા છે. જેમ B માંથી બાંગ્લાદેશ પ્રથમ આવે છે, તો તે પહેલા નામ સૂચવે છે, પછી ભારત અને પછી ઈરાન અને બાકીના દેશો.
પવન કેવી રીતે ફૂંકાશે?
નવીનતમ સ્થિતિ વિશે વાત કરીએ તો, ‘મોકા’ હાલમાં દક્ષિણ પૂર્વ બંગાળની ખાડી અને નજીકના દક્ષિણ આંદામાન સમુદ્ર પર બનેલ છે. હવામાન વિભાગ તેની હિલચાલ પર ચાંપતી નજર રાખી રહ્યું છે. પરિસ્થિતિને જોતા માછીમારો, જહાજો અને નાની બોટોને દક્ષિણપૂર્વ બંગાળની ખાડીમાં ન જવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. આગાહી અનુસાર, 8મી મેની રાતથી પવનની ઝડપ વધીને 70 કિમી પ્રતિ કલાક અને 10મી મેથી 80 કિમી પ્રતિ કલાક થઈ શકે છે.
ચક્રવાત ક્યાં લેન્ડફોલ કરશે?
હવામાન કચેરીના જણાવ્યા અનુસાર, ચક્રવાત 9 મેના રોજ ડિપ્રેશનમાં અને 10 મેના રોજ ચક્રવાતમાં પરિવર્તિત થવાની સંભાવના છે. આ વાવાઝોડું 12 મેની આસપાસ બાંગ્લાદેશ અને મ્યાનમારના દરિયાકાંઠા તરફ આગળ વધવાની સંભાવના છે.
કેવો હશે મોકાનો રૂટ?
મોકા વાવાઝોડાના રૂટ અંગે, હવામાન વિભાગે અગાઉ આગાહી કરી હતી કે ચક્રવાત ભારતના દક્ષિણ તટીય વિસ્તારો, ઓડિશા અને દક્ષિણપૂર્વ ગંગા પશ્ચિમ બંગાળમાંથી પસાર થશે. જો કે, હવે ચક્રવાતનો વિસ્તાર જોયા પછી, એવું જાણવા મળે છે કે તે બંગાળની ખાડીમાંથી ઉછળશે અને ઉત્તર-ઉત્તરપૂર્વ બાંગ્લાદેશ-મ્યાનમારના કિનારા તરફ વળશે.
કયા રાજ્યો એલર્ટ પર છે?
હવામાન વિભાગે ઓડિશાના 18 જિલ્લામાં એલર્ટ જાહેર કર્યું છે. હવામાન વિભાગે બંગાળની ખાડીમાં સંભવિત ચક્રવાતી તોફાનની આગાહી કર્યા બાદ ઓડિશાના મુખ્યમંત્રી નવીન પટનાયકે ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠક યોજી હતી અને તૈયારીઓની સમીક્ષા કરી હતી. આ વાવાઝોડાને લઈને પશ્ચિમ બંગાળમાં પણ એલર્ટ જારી કરવામાં આવ્યું છે. ચક્રવાતની સંભાવના ધરાવતા તમામ જિલ્લાઓને એલર્ટ પર રાખવામાં આવ્યા છે. સ્ટેટ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફોર્સ, નેશનલ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફોર્સ અને અન્ય કોઈપણ સંભવિત કટોકટી માટે તૈયાર છે. તે જ સમયે, ચક્રવાત મોકાના કારણે આંધ્રપ્રદેશમાં વરસાદની સંભાવના છે. હવામાન વિભાગે રાજ્યના કેટલાક ભાગોમાં ઓરેન્જ એલર્ટ જાહેર કર્યું છે. ચક્રવાતની અસર પૂર્વ ભારતથી લઈને બાંગ્લાદેશ અને મ્યાનમાર સુધી જોવા મળી શકે છે.
