Health
પોષણનો અભાવ બાળકોના વિકાસને કરે છે અસર, જાણો તંદુરસ્ત પોષણ માટે કઈ વસ્તુઓની જરૂર છે?
સારા સ્વાસ્થ્ય માટે દરેક વ્યક્તિએ આહારમાં પોષણનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. બાળકોથી લઈને વડીલો સુધી બધાએ આનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે જ્યારે બાળકો માટે પોષણની વાત આવે છે ત્યારે આ વધુ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. બાળકોના આહારમાં પોષણ પર ધ્યાન આપવાથી તેમના શારીરિક અને માનસિક વિકાસમાં સુધારો કરવામાં મદદ મળી શકે છે.
આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે, સારું પોષણ એ બાળકના વિકાસનો પાયો છે. સારા પોષણવાળા બાળકો વધુ સારી રીતે શીખવા, રમવા અને અન્ય વસ્તુઓ કરવા સક્ષમ હોય છે. બીજી તરફ, જે બાળકોને સ્વસ્થ અને પૌષ્ટિક આહાર મળતો નથી, તેઓને કુપોષણને કારણે અનેક પ્રકારના ગંભીર રોગો થવાનું જોખમ રહેલું છે.
બાળકનો જન્મ થયો ત્યારથી માતાનું પ્રથમ દૂધ, વિટામિન્સ અને ખનિજોથી ભરપૂર અનાજ તેઓ મોટા થાય છે, તે માત્ર તેમને સારું સ્વાસ્થ્ય જ પ્રદાન કરે છે, પરંતુ તેમને અનેક ગંભીર રોગોના જોખમોથી બચાવવામાં પણ મદદ કરે છે. યુનાઈટેડ નેશન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ફંડ (યુનિસેફ) બાળ અધિકારોના રક્ષણ અને પ્રોત્સાહન માટે કામ કરવાનું ચાલુ રાખે છે. ચાલો આને વધુ વિગતવાર સમજીએ.
પોષણની ઉણપ કુપોષણનું કારણ બને છે
યુનિસેફ દ્વારા શેર કરવામાં આવેલ ડેટા દર્શાવે છે કે 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોના 50 ટકા મૃત્યુ માટે કુપોષણ જવાબદાર હોઈ શકે છે. કુપોષણની સમસ્યા સામાન્ય ચેપની સ્થિતિને પણ ગંભીર બનાવે છે, જેના કારણે મૃત્યુ દર ઊંચો જોવા મળી રહ્યો છે. કુપોષિત બાળકોમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય છે એટલું જ નહીં, પરંતુ તેના શારીરિક અને માનસિક વિકાસ પર પણ તેની નકારાત્મક અસર જોવા મળી છે.
બાળકોના વિકાસને અસર થઈ શકે છે
બાળકોમાં કુપોષણની સ્થિતિ તેમના વિકાસને અસર કરી શકે છે. તેની નકારાત્મક અસર કુપોષિત બાળકની ઉંચાઈ અને વજન બંને પર જોવા મળી છે. યુનિસેફના ડેટા અનુસાર 2000 થી સ્ટન્ટિંગમાં સતત ઘટાડો થયો છે, પરંતુ 2030ના લક્ષ્ય સુધી પહોંચવા માટે વધુ પ્રયત્નોની જરૂર છે. એ જ રીતે બાળકોમાં ઓછા વજનની સમસ્યા માટે પણ સતત પ્રયત્નોની જરૂર છે. આ માટે આહારના પોષણ મૂલ્ય પર ધ્યાન આપવું જરૂરી છે.
કોવિડ રોગચાળાની અસર
સ્વસ્થ પોષણ ગર્ભાવસ્થાથી જ શરૂ થાય છે, જેના પર ભવિષ્યમાં સતત ધ્યાન આપવું જરૂરી છે. ખોરાકનું પોષણ બાળપણથી કિશોરાવસ્થા સુધી શારીરિક-માનસિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપે છે. કોવિડ-19 રોગચાળાના સંજોગોએ બાળકોમાં કુપોષણની પહેલેથી અસ્તિત્વમાં રહેલી કટોકટીને વધુ ખરાબ કરી છે. કોરોનાએ પરિવારોની આજીવિકા માટે સંકટ સર્જ્યું છે, જેના કારણે પૌષ્ટિક અને સલામત ખોરાકની ઉપલબ્ધતામાં ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.
ચાલો જાણીએ કે બાળકોના સ્વસ્થ વિકાસ માટે કયા પોષક તત્વો જરૂરી છે.
બાળકો માટે વિટામિન સી
વિટામિન સી લાલ રક્તકણો, હાડકાં અને પેશીઓનું નિર્માણ અને સમારકામ કરવામાં મદદ કરે છે. તમારા બાળકના પેઢા સ્વસ્થ રહે અને રક્તવાહિનીઓ મજબૂત હોય તે જરૂરી છે. બાળકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરવા અને તેમને ચેપના જોખમથી બચાવવા માટે, વિટામિન-સીની વસ્તુઓનું સેવન કરવાનું સુનિશ્ચિત કરો.
વિટામિન ડી ખોરાક
વિટામિન-સીની જેમ, વિટામિન-ડી પણ રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરવા માટે જરૂરી છે. બાળપણ એ હાડકાના વિકાસનો સમયગાળો છે અને હાડકાના સ્વાસ્થ્ય માટે વિટામિન ડી જરૂરી છે. વિટામિન-ડીની ઉણપ ધરાવતાં બાળકોને ઑસ્ટિયોપોરોસિસની સમસ્યા હોય છે, તે કેલ્શિયમના શોષણને પણ અસર કરી શકે છે. આ પોષક તત્વો ઈંડા, દૂધ, મગફળી, બદામ વગેરે દ્વારા પૂરા પાડી શકાય છે.
વૃદ્ધિ માટે પ્રોટીન જરૂરી છે
તંદુરસ્ત રોગપ્રતિકારક શક્તિ અને શરીરના અન્ય મહત્વપૂર્ણ કાર્યો માટે પ્રોટીનનું સેવન જરૂરી છે. સ્નાયુઓ બનાવવા માટે પ્રોટીન જરૂરી છે. લાલ માંસ, મરઘાં, માછલી, દૂધ, દહીં, ચીઝ, ઇંડા, ટોફુ અને અન્ય સોયા ઉત્પાદનોને ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળા પ્રોટીન માટે આહારમાં સમાવી શકાય છે.
બાળકો માટે કેલ્શિયમ જરૂરી છે
દૂધ અને અન્ય કેલ્શિયમ સમૃદ્ધ ખોરાક મજબૂત-તંદુરસ્ત હાડકાં બનાવવામાં મદદ કરે છે, પરંતુ મોટાભાગના બાળકો અને કિશોરોને પૂરતું કેલ્શિયમ મળતું નથી. અહીં એ સુનિશ્ચિત કરવું જરૂરી છે કે બાળકોને આહાર દ્વારા કેલ્શિયમ મળે. ડેરી ઉત્પાદનો અને બદામ તેના મુખ્ય સ્ત્રોત છે, જે દૈનિક આહારનો એક ભાગ હોવા જોઈએ.
