International
પૃથ્વી અને શુક્રની વચ્ચે નાસાના વૈજ્ઞાનિકોએ શોધી કાઠી એક દુનિયા, જાણો રહસ્ય
અમેરિકાની વિશ્વ પ્રસિદ્ધ સ્પેસ એજન્સી નાસાના વૈજ્ઞાનિકોએ પૃથ્વી અને શુક્રની વચ્ચે વધુ એક રસપ્રદ દુનિયા શોધીને સમગ્ર વિશ્વને ચોંકાવી દીધું છે. NASA ના TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) ના ખગોળશાસ્ત્રીઓની બે આંતરરાષ્ટ્રીય ટીમોએ અન્ય કેટલીક સુવિધાઓના અવલોકનોનો ઉપયોગ કરીને પૃથ્વી અને શુક્રની વચ્ચે માત્ર 40 પ્રકાશ વર્ષ દૂર એક નવો ગ્રહ શોધી કાઢ્યો છે. વિજ્ઞાનીઓએ તેને શુક્ર અને પૃથ્વી વચ્ચેની ખૂબ જ રસપ્રદ નવી દુનિયા ગણાવી છે. એ જાણવું વધુ રસપ્રદ રહેશે કે શું પૃથ્વીની જેમ આ નવી દુનિયામાં મનુષ્ય અને અન્ય જીવો રહે છે? શું વૈજ્ઞાનિકો જલ્દી આ નવી દુનિયાનું રહસ્ય ખોલવા જઈ રહ્યા છે?…નવી દુનિયાની શોધ થતાં જ લોકોના મનમાં આવા સવાલો આવવા લાગ્યા છે.
પૃથ્વી અને શુક્રની વચ્ચે શોધાયેલ આ નવી દુનિયામાં ઘણા પરિબળો જોવા મળ્યા છે, જે નાસાના જેમ્સ વેબ સ્પેસ ટેલિસ્કોપનો ઉપયોગ કરીને વધુ અભ્યાસ માટે વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે. તમને જણાવી દઈએ કે TESS એક મહિનામાં એક જ સમયે આકાશના મોટા ભાગને નજીકથી જોઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, તે માત્ર 20 સેકન્ડથી 30 મિનિટના અંતરાલમાં હજારો તારાઓની તેજસ્વીતામાં થતા ફેરફારોને પણ ટ્રેક કરી શકે છે. પરિભ્રમણ કરતા ગ્રહોની દુનિયામાં તારાઓના સંક્રમણને કેપ્ચર કરવું, તેમના સંક્ષિપ્ત અને નિયમિત ડિમિંગના કારણો શોધવા, તેના પ્રાથમિક ધ્યેયો પૈકી એક છે.
આ નવી રસપ્રદ દુનિયામાં શું ખાસ છે
એસ્ટ્રોબાયોલોજી સેન્ટરમાં સંશોધન ટીમના પ્રોજેક્ટ સહાયક અને ટોક્યો યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર, જેઓ સહ-નેતૃત્વ કરી રહ્યા છે, તેમણે કહ્યું, “આ આપણે આજ સુધી જોયેલી સૌથી નજીકની, સંક્રમણકારી, સમશીતોષ્ણ, પૃથ્વીના કદની દુનિયા છે.” ટોક્યોમાં અકિહિકો ફુકુઇ સાથેનો પ્રોજેક્ટ, જો કે આપણે હજી સુધી એ જાણતા નથી કે તેનું વાતાવરણ છે કે કેમ, અમે તેને એક્ઝો-વિનસ તરીકે માનીએ છીએ, જે કદ અને ઊર્જામાં આપણા સૂર્યમંડળના તારા જેવું જ છે.” જોકે, આ નવી દુનિયામાં કોણ રહે છે તે હજુ સુધી જાણી શકાયું નથી. વિજ્ઞાનીઓ આ નવી દુનિયામાં જીવનના અસ્તિત્વ અથવા સંભાવનાને શોધવા આતુર છે.
આ રસપ્રદ વિશ્વનું તાપમાન 42 ડિગ્રી છે.
યજમાન તારો ઠંડી, લાલ અને વામન છે, જે મીન રાશિમાં લગભગ 40 પ્રકાશ-વર્ષ દૂર સ્થિત છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. તેને Gliese 12 કહેવામાં આવે છે. નવી શોધાયેલ વિશ્વને Gliese 12b નામ આપવામાં આવ્યું છે. તારો સૂર્યના કદ કરતાં માત્ર 27% છે, જેમાં સૂર્યની સપાટીનું તાપમાન લગભગ 60% છે. તે દર 12.8 દિવસે પરિભ્રમણ કરે છે અને તે પૃથ્વી અથવા શુક્ર કરતા લગભગ સમાન અથવા સહેજ નાનું છે. અત્યારે માની લઈએ કે તેની પાસે કોઈ વાતાવરણ નથી (જે હજુ સુધી શોધાયું નથી), આ નવા ગ્રહની સપાટીનું તાપમાન આશરે 107 ડિગ્રી ફેરનહીટ (42 ડિગ્રી સેલ્સિયસ) હોવાનો અંદાજ છે.
ખગોળશાસ્ત્રીઓએ એક આશ્ચર્યજનક વાત કહી
ખગોળશાસ્ત્રીઓ કહે છે કે લાલ દ્વાર્ફ તારાઓના નાના કદ અને સમૂહ તેમને પૃથ્વીના કદના ગ્રહો શોધવા માટે આદર્શ બનાવે છે. એક નાનો તારો એટલે દરેક સંક્રમણ માટે વધુ ઝાંખું પડવું અને ઓછા દ્રવ્યનો અર્થ થાય છે કે પરિભ્રમણ કરતો ગ્રહ એક મોટો ધ્રુજારી પેદા કરી શકે છે, જેને તારાની “રીફ્લેક્સ ગતિ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ અસરો નાના ગ્રહોને શોધવાનું સરળ બનાવે છે. લાલ દ્વાર્ફ તારાઓની ઓછી તેજનો અર્થ થાય છે તેમના વસવાટયોગ્ય ક્ષેત્ર – ભ્રમણકક્ષાની અંતરની શ્રેણી જ્યાં ગ્રહની સપાટી પર પ્રવાહી પાણી હોઈ શકે છે – તેમની નજીક સ્થિત છે. આનાથી વધુ ઉર્જા ઉત્સર્જિત કરતા તારાઓ કરતાં લાલ દ્વાર્ફની આસપાસ વસવાટયોગ્ય ઝોનમાં સંક્રમણ કરતા ગ્રહોને શોધવાનું સરળ બને છે.
નવી દુનિયાનો ગ્રહ તેના તારામાંથી ઊર્જા મેળવે છે
Gliese 12 અને આ નવા ગ્રહ (Gliese b) ને અલગ કરતું અંતર પૃથ્વી અને સૂર્ય વચ્ચેના અંતરના માત્ર 7% છે. જેમ પૃથ્વી સૂર્યમાંથી ઊર્જા મેળવે છે, તેમ આ ગ્રહ તેના તારામાંથી પૃથ્વી અને શુક્ર કરતાં 1.6 ગણી વધુ ઊર્જા મેળવે છે. ઑસ્ટ્રેલિયાની સધર્ન ક્વીન્સલેન્ડ યુનિવર્સિટીના સેન્ટર ફોર એસ્ટ્રોફિઝિક્સમાં ડોક્ટરલ વિદ્યાર્થી શિશિર ધોળકિયાએ જણાવ્યું હતું કે, “Gliese 12b એ અભ્યાસ માટેના શ્રેષ્ઠ લક્ષ્યોમાંનું એક છે કે જે પૃથ્વીના કદના ગ્રહો ઠંડા તારાઓની પરિક્રમા કરે છે કે કેમ તે તેમના વાતાવરણને જાળવી શકે છે.” આપણી આકાશગંગામાં ગ્રહોની વસવાટક્ષમતા અંગેની આપણી સમજણને આગળ વધારવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પગલું.
તેમણે યુનિવર્સિટી ઓફ એડિનબર્ગ અને યુનિવર્સિટી કોલેજ લંડનમાં ડોક્ટરલ વિદ્યાર્થી લારિસા પેલેથોર્પ સાથે એક અલગ સંશોધન ટીમનું સહ-નેતૃત્વ કર્યું છે. બંને ટીમો સૂચવે છે કે Gliese 12b નો અભ્યાસ આપણા પોતાના સૂર્યમંડળના ઉત્ક્રાંતિના કેટલાક પાસાઓને અનલોક કરવામાં મદદ કરી શકે છે.