Gujarat
Padma Awards: રેડિયો સાંભળીને શીખ્યું પછી આદિવાસીઓના સિદ્દી સમુદાયની લોભી માતા બની હીરાબાઈ, જાણો પુરી વાત
સિદ્દી આદિવાસી સમુદાયના ઉત્થાન માટે પોતાનું જીવન સમર્પિત કરનાર હીરાબાઈ લોબીને પદ્મ પુરસ્કાર આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. ગીર સોમનાથ જિલ્લાના જાંબુરના વતની હીરબાઈ લોબી સમાજ સેવા ક્ષેત્રે મોટું નામ ધરાવે છે. હીરબાઈએ બાળપણમાં જ માતા-પિતાનો ટેકો ગુમાવી દીધો હતો. હીરબાઈનો ઉછેર તેના દાદીમાએ કર્યો હતો. તેમણે સિદ્દી સમુદાયના બાળકોને પાયાનું શિક્ષણ આપવા માટે ઘણા કિન્ડરગાર્ટન બનાવ્યા છે. એટલું જ નહીં હીરાબાઈ મહિલાઓના સશક્તિકરણ માટે પણ કામ કરી રહી છે. આ માટે તેણે 2004માં મહિલા વિકાસ ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના કરી હતી. ત્યારથી તે સિદ્દી સમાજની મહિલાઓને આત્મનિર્ભર બનાવવા માટે કામ કરી રહી છે. જેમાં મહિલાઓની કરિયાણાની દુકાનો ખોલવી, સિલાઈનું કામ શીખવવું વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. વર્ષ 2006માં હીરબાઈ જાનકીદેવીને પણ બજાજ પુરસ્કારથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
રેડિયોથી શરૂઆત કરી
અત્યંત ગરીબ પરિવારમાં જન્મેલા હીરાબાઈ લોબીની સફર એકદમ અસાધારણ છે. તેમની પ્રગતિમાં દાદીમાનો મોટો ફાળો હતો. પંદર વર્ષની ઉંમરે પિતાને ગુમાવનાર હીરાબાઈએ રેડિયો સાંભળીને ઘણું શીખ્યું. એકવાર રેડિયો સાંભળીને જૈવિક ખાતર બનાવવાની પદ્ધતિ સમજીને એ દિશામાં કામ કર્યું. તેણે અત્યાર સુધીમાં 11 મહિલા સહકારી સંસ્થાઓ શરૂ કરી છે. હીરાબાઈ માત્ર આદિવાસી સમુદાયમાં જ નહીં પરંતુ અન્ય સમુદાયોમાં પણ ખૂબ જ પ્રતિષ્ઠા ધરાવે છે. તેણીને પરિવર્તન બાલી બાઈ પણ કહેવામાં આવે છે. ગુજરાતમાં આદિવાસીઓની સંખ્યા ઘણી વધારે છે. રાજકીય રીતે, ગુજરાત રાજ્ય વિધાનસભાની 27 બેઠકો તેમના માટે અનામત છે, જ્યારે ચાર લોકસભા બેઠકો પણ આદિવાસી સમુદાય માટે અનામત છે. આદિવાસીઓમાં આવતા સિદ્દી સમાજની હાજરી સૌરાષ્ટ્રના જિલ્લાઓમાં વધુ છે. તેમનો ઇતિહાસ હજારો વર્ષ જૂનો છે.
ત્રણ રાજ્યોમાં હાજરી
ભારતના ત્રણ રાજ્યોમાં સિદ્દી સમુદાયના લોકોની હાજરી છે. જેમાં ગુજરાત, કર્ણાટક, ગોવા અને દમણ અને દીવનો સમાવેશ થાય છે. કર્ણાટકમાં આ સમુદાયની સૌથી વધુ વસ્તી છે. સિદ્દી સમુદાયની મોટાભાગની વસ્તી પાકિસ્તાનના સિંધ અને બલૂચિસ્તાન પ્રાંતમાં છે.