Business
GSTને છ વર્ષ પૂરાં, જાણો ક્યા મળી સફળતા મોરચે; હજુ પણ ક્યાં છે પડકારો
દેશમાં સૌથી મોટા પરોક્ષ કર સુધારા હેઠળ ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (જીએસટી)ના અમલને છ વર્ષ પૂર્ણ થયા છે. હવે 1.50 લાખ કરોડ રૂપિયાની માસિક આવક સામાન્ય થઈ ગઈ છે. પ્રારંભિક તબક્કામાં સરેરાશ માસિક આવક રૂ. 85,000-95,000 કરોડ હતી. એપ્રિલ, 2023માં કલેક્શન 1.87 લાખ કરોડના સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યું હતું. છ વર્ષની આ સફરમાં રેવન્યુ મોરચે સફળતા મળી છે, પરંતુ હજુ પણ અનેક પડકારો બાકી છે.
આ મોરચે સફળતા
ટેક્સ સિસ્ટમમાં છેતરપિંડી કરવાના નવા નવા રસ્તા અજમાવવામાં આવી રહ્યા છે. પરંતુ, ટેક્સ સત્તાવાળાઓ તેમની સાથે વ્યવહાર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. GST અધિકારીઓએ પણ ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ (ITC) નો દાવો કરવા માટે બનાવટી દસ્તાવેજોના આધારે શેલ કંપનીઓ બનાવનારાઓને પકડવા માટે ડેટા વિશ્લેષણ, AI અને મશીન લર્નિંગનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું છે.
એક મહિનામાં 11,140 કેસ પકડાયા
પરોક્ષ કર અને કસ્ટમ્સ બોર્ડે એક મહિનામાં નકલી નોંધણીના 11,140 કેસ શોધી કાઢ્યા હતા. 15,000 કરોડની કરચોરીનો અંદાજ છે.
2016થી અત્યાર સુધી GST કાઉન્સિલની 49 બેઠકો થઈ છે.
આજ સુધીમાં રૂ. 3,00,000 કરોડની કરચોરી: જુલાઈ, 2017થી અત્યાર સુધીમાં રૂ. 3 લાખ કરોડની કરચોરીનો અંદાજ છે.
પડકારો, માત્ર ડેટા એનાલિસિસથી ચોરી અટકશે નહીં
રિસર્ચ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ગ્લોબલ ટ્રેડ રિસર્ચ ઈનિશિએટીવએ જણાવ્યું કે, GST સિસ્ટમમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ સુધારો તેના નેટવર્કને અપગ્રેડ કરવાનો છે. આના દ્વારા જ નકલી સપ્લાય અને ITCના બોગસ દાવાઓને રોકી શકાશે.
સંસ્થાના સહ-સ્થાપક અજય શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું હતું કે, માત્ર ડેટા વિશ્લેષણ અને શારીરિક તપાસ સમસ્યાને સંપૂર્ણપણે હલ કરી શકતી નથી.
છ વર્ષ પછી પણ, GSTN સમગ્ર મૂલ્ય શૃંખલામાં સપ્લાય બાજુની માહિતી ઉમેરવામાં સક્ષમ નથી. જેના કારણે સરકારને નુકસાન થઈ રહ્યું છે. પ્રામાણિક વેપારીઓ મુશ્કેલીનો સામનો કરી રહ્યા છે.
હજુ સુધી આ અંગે નિર્ણય લીધો નથી
GST દરોને તર્કસંગત બનાવવા, પેટ્રોલ, ડીઝલ અને જેટ ફ્યુઅલ પર GST લાદવા જેવા મુદ્દાઓ પર હજુ સુધી કોઈ નિર્ણય લેવાયો નથી. ઓનલાઈન ગેમિંગ, ક્રિપ્ટો ટ્રાન્ઝેક્શન, ઈવી ચાર્જિંગ ફ્રેમવર્ક અને GST એપેલેટ ટ્રિબ્યુનલની સ્થાપના જેવા મુદ્દાઓ પર સ્પષ્ટતાની રાહ જોઈ રહ્યા છીએ.