Business
RBIએ શા માટે 2000ની નોટ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો, ક્યાં સુધી બદલી શકાશે? દરેક પ્રશ્નનો જવાબ અહીં આપવામાં આવશે
RBIએ ચલણમાંથી 2000 રૂપિયાની નોટો પાછી ખેંચવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ અંતર્ગત 23 મેથી 30 સપ્ટેમ્બર 2023 દરમિયાન બેંકોમાં 2000 રૂપિયાની નોટ જમા અથવા બદલી શકાશે. RBI એ લોકોને નોટો બદલવાને લઈને કોઈ સમસ્યા ન આવે તે માટે FAQ જારી કર્યા છે. તેમાં તમામ સંભવિત પ્રશ્નોના જવાબ આપવામાં આવ્યા છે. અહીં અમે મુખ્ય પ્રશ્નો અને તેમના જવાબો આપી રહ્યા છીએ.
2000 રૂપિયાની નોટો કેમ પાછી ખેંચવામાં આવી રહી છે?
RBI એક્ટ 1934ની કલમ 24(1) હેઠળ નવેમ્બર 2016માં 2000 રૂપિયાની નોટ જારી કરવામાં આવી હતી.
તે મુખ્યત્વે 500 અને 1000 રૂપિયા ઉપાડ્યા પછી અર્થતંત્રને અસર કરે છે.
ચલણની જરૂરિયાતને ઝડપથી પૂરી કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે જારી કરવામાં આવ્યા હતા.
2000 રૂપિયાની મોટાભાગની નોટો માર્ચ 2017 પહેલા જારી કરવામાં આવી હતી અને તે 4-5 વર્ષના અપેક્ષિત આયુષ્યના અંતે છે.
એવું પણ જોવામાં આવે છે કે આ નોટોનો સામાન્ય રીતે વ્યવહારો માટે ઉપયોગ થતો નથી. ઉપરાંત, લોકોની જરૂરિયાતને પહોંચી વળવા માટે અન્ય મૂલ્યોની બેંક નોટોનો પૂરતો સ્ટોક રાખવામાં આવે છે.
આ સંજોગોને ધ્યાનમાં રાખીને ક્લીન નોટ પોલિસી હેઠળ 2000 રૂપિયાની નોટોને ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
ક્લીન નોટ પોલિસી શું છે?
આરબીઆઈએ લોકોને સારી ગુણવત્તાની બેંક નોટોની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે એક નીતિ ઘડી છે. આ નીતિને ક્લીન નોટ પોલિસી કહેવામાં આવે છે.
જમા કરાવ્યા પછી કેટલા પૈસા ઉપાડી શકાય?
2000 રૂપિયાની નોટો કોઈપણ પ્રતિબંધ વિના બેંક ખાતામાં જમા કરાવી શકાય છે. આ પછી વ્યવસાય અથવા અન્ય હેતુ માટે તમારી જરૂરિયાત મુજબ પૈસા ઉપાડી શકાય છે.
શું નોટો બદલવા માટે પૈસા હશે?
ના. આ સુવિધા સંપૂર્ણપણે મફત છે.
જો કોઈ વ્યક્તિ તરત જ નોટો બદલી અથવા જમા ન કરી શકે તો શું?
સમગ્ર પ્રક્રિયાને સરળ અને સુવિધાજનક બનાવવા માટે 2000 રૂપિયાની નોટો જમા કરાવવા અથવા બદલવા માટે ચાર મહિનાનો સમય આપવામાં આવ્યો છે. એટલા માટે લોકોએ નિર્ધારિત સમયમાં તેમની નોટો ખાતામાં જમા કરાવવી અથવા બદલી કરવી જોઈએ.
જો બેંક નોટો બદલવા અથવા જમા કરવાનો ઇનકાર કરે તો શું કરવું?
જો કોઈપણ બેંક 2000 રૂપિયાની નોટો જમા કરાવવા અથવા બદલવાની ના પાડે છે, તો સૌથી પહેલા સંબંધિત બેંકમાં ફરિયાદ કરો.
જો બેંક 30 દિવસની અંદર ફરિયાદનો જવાબ ન આપે અથવા ફરિયાદકર્તા બેંકના જવાબથી સંતુષ્ટ ન હોય, તો RBIની સંકલિત લોકપાલ યોજના (RB-IOS) હેઠળ RBI પોર્ટલ પર ફરિયાદ નોંધાવી શકાય છે.
શું નોટો બદલવા માટે બેંકના ગ્રાહક બનવું જરૂરી છે?
ના. બિન-ખાતા ધારક કોઈપણ બેંક શાખામાં એક સમયે 20,000 રૂપિયા સુધીની નોટો બદલી શકે છે.
