Business
કેન્દ્રીય બજેટમાં કેમ ફાઇનાન્શિયલ બિલનું જ નામ આવે છે, શુ છે આ શબ્દનો અર્થ?
કેન્દ્રીય નાણામંત્રી ફેબ્રુઆરી 2024માં કેન્દ્રીય બજેટ (કેન્દ્રીય બજેટ 2024-25) રજૂ કરશે. આ વચગાળાનું બજેટ હશે. વાસ્તવમાં દેશમાં જ્યારે પણ લોકસભાની ચૂંટણી યોજાવાની હોય છે ત્યારે કેન્દ્ર સરકાર જે તે સમયે સત્તામાં હોય છે તે વચગાળાનું બજેટ રજૂ કરે છે.
એવી ધારણા છે કે માર્ચ-એપ્રિલમાં દેશમાં લોકસભાની ચૂંટણી યોજાઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં સામાન્ય જનતાનું ધ્યાન 1 ફેબ્રુઆરીએ રજૂ થનારા બજેટ પર છે.
બજેટમાં ઘણી વખત નાણાકીય બિલ જેવા શબ્દોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. હવે સામાન્ય લોકોને આ શબ્દોનો અર્થ ખબર નથી જેના કારણે તેમને બજેટ સમજવામાં ઘણી મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડે છે. આજે અમે તમને નાણાકીય બિલ વિશે જણાવીશું. આખરે, આ બિલમાં શું સમાવવામાં આવ્યું છે અને બજેટમાં તેનું આટલું મહત્વ શા માટે છે?
ફાઇનાન્સ બિલ શું છે?
ફાયનાન્સ બિલને હિન્દીમાં ફાયનાન્સ બિલ કહેવાય છે. આ કેન્દ્રીય બજેટના મહત્વના દસ્તાવેજોમાંથી એક છે. ખરેખર, આ સરકારની નાણાકીય યોજના છે.
આમાં સરકાર કર, આવક, ખર્ચ અને ઉધાર વગેરેની માહિતી આપે છે. આ ઉપરાંત, તે આગામી નાણાકીય વર્ષ માટેના અંદાજો વિશે પણ જણાવે છે.
જ્યારે પણ ફાઇનાન્સ બિલ જારી કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેના અમલીકરણ માટે તેને સંસદની મંજૂરી લેવી પડે છે. ઉદાહરણ તરીકે, વર્ષ 2023-24માં રજૂ કરવામાં આવેલ નવી કર વ્યવસ્થા ફાઇનાન્સ બિલ છે. તે કેન્દ્રીય બજેટમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું.
આ પછી સંસદ દ્વારા આ પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. સંસદમાંથી મંજુરી મેળવ્યા પછી, રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી મેળવ્યા પછી જ તેને પસાર કરવામાં આવે છે.
ફાઇનાન્સ બિલ એ વાર્ષિક નાણાકીય સ્થિતિનો એક ભાગ છે.
સરકાર તેની વાર્ષિક નાણાકીય સ્થિતિ પણ જાહેર કરે છે. જેમાં ફાયનાન્સ બિલનો પણ સમાવેશ થાય છે. તમને જણાવી દઈએ કે ફાઈનાન્સ બિલના ઘણા પ્રકાર છે. આમાં સૌથી મહત્વની બાબત છે મની બિલ.
આ ભારતના બંધારણના અનુચ્છેદ 110 માં આપવામાં આવ્યું છે. કોઈપણ બિલને મની બિલમાં સામેલ કરવામાં આવે છે જ્યારે તેમાં ટેક્સ સંબંધિત ફેરફારો થાય છે.
કોઈપણ ફાઇનાન્સ બિલને મની બિલ તરીકે ગણવામાં આવે છે જ્યારે તેમાં ફીની માંગ, દંડ અથવા લાયસન્સ માટેનો કોઈપણ દંડ હોય છે.
ફાઇનાન્સ બિલ 75 દિવસમાં પસાર થાય છે
તમને જણાવી દઈએ કે ફાઈનાન્સ બિલ ફક્ત લોકસભામાં અને પછી રાજ્યસભામાં જ રજૂ કરવામાં આવે છે. રાજ્યસભા આ બિલમાં સુધારા સૂચવી શકે છે પરંતુ તેને પસાર કરવાનો ઇનકાર કરી શકે નહીં.
ફાયનાન્સ બિલઃ બજેટ રજૂ થયાના 75 દિવસની અંદર નાણા બિલ સંસદ દ્વારા પસાર થવું આવશ્યક છે. લોકસભામાં પાસ થયા બાદ આ બિલને 14 દિવસમાં રાજ્યસભામાં પરત કરવું જરૂરી છે. આ પછી રાષ્ટ્રપતિ આ બિલને કાયદા તરીકે પસાર કરે છે.