Editorial
ગુજરાત મોરી મોરી રે
ભારતની ભોમમાં ઝાઝેરી ગુજરાત
ગુજરાત મોરી મોરી રે
મળતાં મળી ગઈ મોંઘેરી ગુજરાત
ગુજરાત મોરી મોરી રે
સાબરનાં મર્દાની સોણલાં સુણાવતી
રેવાનાં અમૃતની મર્મર ધવરાવતી
સમંદરનાં મોતીની છોળે નવરાવતી
ગુજરાત મોરી મોરી રે
ગિરનારી ટૂંકો ને ગઢ રે ઈડરિયા
પાવાને ટોડલે મા’કાળી મૈયા
ડગલે ને ડુંગરે ભર દેતી હૈયાં
ગુજરાત મોરી મોરી રે
આંખની અમીમીટ ઊમટે ચરોતરે
ચોરવાડ વાડીએ છાતી શી ઊભરે
હૈયાનાં હીર પાઈ હેતભરી નીતરે
ગુજરાત મોરી મોરી રે
કોયલ ને મોરને મેઘમીઠે બોલડે
નમણી પનિહારીને ભીને અંબોડલે
નીરતીર સારસ શાં સુખડૂબ્યાં જોડલે
ગુજરાત મોરી મોરી રે
નર્મદની ગુજરાત દોહ્યલી રે જીવવી
ગાંધીની ગુજરાત કપરી જીરવવી
એકવાર ગાઈ કે કેમ કરી ભૂલવી
ગુજરાત મોરી મોરી રે
ભારતની ભોમમાં ઝાઝેરી ગુજરાત
ગુજરાત મોરી મોરી રે
મળતાં મળી ગઈ મોંઘેરી ગુજરાત
ગુજરાત મોરી મોરી રે
~ ઉમાશંકર જોશી
ગુજરાત મોરી મોરી રે કાવ્યની સરળ સમજૂતી
(મારો જન્મ સદ્ નસીબે ગુજરાતમાં થયો એટલે મને) મળતાં મળી – ગઈ ખૂબ જ મોંધી, અમૂલ્ય આ ગુજરાત, ગુજરાત ભારતનાં અન્ય રાજય કરતાં સૌથી આગળ, સૌથી મોખરાનું છે. ભારતની કુલ જમીનમાં ખાસ્સો એવો હિસ્સો ગુજરાતનો છે. ગુજરાતનું પ્રદાન સાંસ્કૃતિક, આર્થિક એમ દરેક રીતે મહત્ત્વનું છે.)
અમે એવી જગ્યાએ ઊછર્યા છીએ, જયાં સાબરમતીએ મર્દાનગીભરી વાતો એમને સંભળાવી છે, રેવાએ (નર્મદા નદી) (પાણીરૂપી) અમૃતથી અમારું સિંચન કર્યું છે અને સમુદ્ર મોતીરૂપી મોજાંની છાલકોથી અમને નવડાવ્યા છે. પ્રેમ આપ્યો છે.) એવું આ ગુજરાત સૌથી આગળ, મોખરાનું છે.
ગિરનારનાં ઊંચાં શિખરો, ઈડરિયો ગઢ અને જયાં મહાકાળી માતા બિરાજમાન છે તે પાવાગઢ જેવા ડગલે ને પગલે આવતા ડુંગરોથી આપણું થયું આનંદથી ભરાઈ જાય છે, મારી આંખની સામે ચરોતર, ચોરવાડનો સુંદર પ્રદેશ ઊભરી આવે છે, જેને હૈયાનાં નીરથી સિંચ્યો છે. એટલે જ આ પ્રદેશો આટલા ફળદ્રુપ છે.)
કોયલ, મોર જેવાં પક્ષીઓ જયાં મધુર ટહુકા કરે છે, નમણીનાજુક પનિહારીઓ જયાં પાણી ભરે છે, સારસ (કદાપિ વિખૂટી ન પડે તેવી જોડી) પક્ષીની જેમ સુખી સ્ત્રી-પુરુષો રહે છે, એવો ગુજરાતનો આ પ્રદેશ છે. નર્મદની ગુજરાત સામાજિક રીતે પછાત હોવાથી જીવવી અઘરી હતી, જયારે ગાંધીજીના સમયમાં અંગ્રેજોનું રાજય હતું, તેથી એ ગુલામી જીરવવી કપરી હતી. પરંતુ આજે તે પરિસ્થિતિ નાબૂદ થયેલી છે તેથી એની સુગંધ, એનાં ગીતો ભૂલવાં અઘરાં છે, ગુજરાત પ્રત્યે એટલો બધો પ્રેમ છે કે અહીં પડતી મુક્લીઓ પણ સ્વીકાર્ય છે.) આવું આ ગુજરાત સૌથી આગળ છે.
